سلامت نیوز:بر اساس آمار هر ماه یک زلزله بیش از چهار ریشتر، هر سه سال یک زلزله بیش از شش ریشتر و هر ۱۰ سال یک زلزله بالای هفت ریشتر در کشور اتفاق می افتد. تاکنون ۷۶ درصد کشته شدگان حوادث طبیعی در کشور بر اثر زلزله جان خود را از دست داده اند. به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: بر اساس آمار به دست آمده در ۱۵ سال آینده می توان انتظار وقوع زلزله هفت ریشتری در تهران را داشت. البته هیچ فردی نمی داند که زلزله چه زمانی اتفاق می افتد. ممکن است یک ساعت آینده یا فردا زلزله رخ دهد. آنچه در این میان حائز اهمیت است توجه به مدیریت بحران در مواقع بروز سوانح طبیعی و چگونگی اسکان زلزله زده هاست. این در حالی است که با بررسی عملکرد مردم و مسئولان در زلزله های رودبار، بم و ورزقان باید گفت که بعد از گذشت مدتی دیگر از توجه به زلزله زدگان خبری نیست و آنها می مانند با زندگی ویران شده و داغ از دست دادن عزیزانشان. در زلزله کرمانشاه نیز همچون موارد دیگر از جمله زلزله بم شاهد راه افتادن موجی برای کمک رسانی به زلزله زدگان بودیم، اما این نگرانی وجود دارد که موج ایجاد شده بعد از مدتی فروکش کند و چند روز دیگر زلزله زدگان بمانند و مشکلاتشان. چگونه می توان از ظرفیت های ایجاد شده استفاده کرد؟
مدیریت بحران بعد از زلزله بم تاکنون تقویت نشده است. با این تفاسیر در هر یک از سوانح با مشکلات متعدد روبه رو می شویم. برخی از افراد زلزله و خرابه های ناشی از آن را وسیله ای برای فخر فروشی، گرفتن سلفی و خودنمایی در شبکه های اجتماعی می پندارند. با این تفاسیر افراد حادثه دیده در زلزله وسیله ای برای دستیابی به اهداف افراد سودجویی می شوند. این رفتار نوعی استثمار افراد آسیب دیده نیز محسوب می شود. به عبارت دیگر در این شرایط عقده های پنهان سرکوب شده هم بروز می کند. باید دانست که بعد از گذشت مدتی تب زلزله و کمک رسانی به مردم زلزله زده فروکش می کند.
افراد زلزله زده از سوی مردم و مسئولان فراموشی می شوند. هنوز در کشور ما خسارت های ناشی از زلزله رودبار و بم جبران نشده و کمک رسانی ها چندان مناسب نبوده است، طبیعتا این نارسایی ها شامل زلزله زدگان غرب کشور هم می شود. با این تفاسیر باید گفت که بعد از گذشت مدتی مساله زلزله غرب کشور، وضعیت مدیریت بحران و قرار گرفتن کشور روی گسل زلزله نیز فراموش می شود تا سوانح طبیعی دیگر رخ دهد. در این وضعیت مردم هم مصیبت وارده را فراموش می کنند. این در حالی است که مسئولان و مردم می توانند با استفاده از فرهنگ شفاهی تجربیاتشان را در اختیار یکدیگر قرار دهند. همچنین آنها می توانند درباره کم و کیف خدمات رسانی، مدیریت مطلوب در بحران ها و تدوین برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت در مناطق زلزله زده، اقدامات مناسب برای افراد آن منطقه انجام دهند. برای مثال در این اقدامات می توان برای کودکان که هم اکنون والدین خود را از دست داده اند پروتکل (برنامه بلندمدت) تنظیم کرد و با ارزیابی کارشناسان مسائل را پیش و پس از زلزله مورد بررسی قرار داد و به این شکل برای افراد در غرب کشور برنامه ریزی کرد.
هم اکنون با ارزیابی تعداد حاشیه نشین های کلانشهرها باید گفت که برخی از این افراد به دلیل زلزله و دیگر سوانح طبیعی و از دست دادن دارایی هایشان به حاشیه شهرها مهاجرت کرده اند. آنها با مشکلات و آسیب های این مناطق مواجه هستند.
فعالیت سازمان های مردم نهاد برای ساماندهی شرایط بحرانی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در واقع دولت و حاکمیت بدون فعالیت سازمان های مردم نهاد نمی تواند فعالیت های موثر انجام دهد. در اصل انجمن های غیر دولتی می توانند با تشکیل انجمن در مناطق زلزله زده با آداب و رسوم آن خطه آشنا شده و بر اساس سلیقه آنها خدمات رسانی کنند. در واقع نمی توان از بیرون برای فرهنگ و آداب و رسوم مردم کردستان نسخه پیچید، بلکه هرگونه اقدام نیازمند هماهنگی با فرهنگ مردم بومی آن خطه است، چون کردها لباس، فرهنگ و موسیقی ویژه خود را دارند. در این شرایط باید متناسب با نیاز و فرهنگ کردها خدمات رسانی کرد. همگان می توانند بر اساس شعار یاری برای یاری به یکدیگر کمک کنند. برای تحقق این مهم نیز باید یک زبان مشترک بین مسئولان دولتی، سازمان های مردم نهاد و مسئولان بومی آن منطقه ایجاد شود. در هرگونه کمک رسانی نباید سلیقه و فرهنگ جدید را به افراد آن خطه تزریق کرد.
باید در فاز نخست کمک رسانی به مناطق زلزله زده اقداماتی برای ایجاد سیستم گرمایش در فصل زمستان انجام شود و در فازهای دیگر نیز با توجه به اهداف اولویت ها را مشخص کرد. اگر هرگونه خدمات رسانی به شکل هدفمند باشد، می توان به نیازهای افراد در ابعاد زیستی( ایجاد شرایط زیست مطلوب برای افراد در ابعاد مختلف)، نیاز روانی (در قالب ایجاد امکان تحصیل برای کودکان و نوجوانان) و اجتماعی پاسخ داد. با بهره گیری از تجربه زلزله بم می توان اقدامات را به شکل مناسب و به موقع انجام داد. در این وضعیت دولت باید امکانات در اختیار سازمان ها قرار دهد و با همکاری و نظارت به فعالیت بپردازد. بی شک با این وضعیت مردم با مسئولان همکاری می کنند. بر اساس همکاری و همفکری افراد و مسئولان بومی منطقه می توان با تدوین پروتکل رسانه ها را از اقدامات و برنامه های خود آگاه کنند. همگان باید از روند برنامه ها و اقدامات در مناطق زلزله زده مطلع شده و با نظارت و کنترل از سوی مسئولان امر و مردم خدمات رسانی ها به شکل مناسب انجام شود. به این شکل می توان مصیبت وارد شده و ضعف اجتماعی در کمک رسانی را به شکل مطلوب ترمیم کرد تا در آینده در صورت بروز سوانح طبیعی از شدت خسارت ها و آسیب ها کاسته شود.
در روزهای اخیر برخی از دفاتر مسافربری و گردشگری تور سیاه برای بازدید از مناطق زلزله زده برگزار کردند. این مساله با واکنش میراث فرهنگی و گردشگری روبه رو شد. ارزیابی شما چیست؟
به قول یک اندیشمند می توان بدبختی را برای افراد بی درد و بی فکر صحنه آرایی کرد . در زمان فئودالیته افرادی با لباس های ژولیده را به بیمارستان های روانی خارج از شهر منتقل می کردند، اما در دوره رنسانس جامعه برای این افراد احترام قائل شد و به این ترتیب جامعه پیشرفت کرد. در تاریخ انسانی زدایی در ارتباطات به شدت رخ داده است. اینکه عده ای در پی راه اندازی تور گردشگری برای نمایش افراد زلزله زده هستند، چندان مناسب نیست. بنده مخالف نمایش تصاویر این سانحه هستم. هم اکنون باید راه حل برای کاهش آسیب های ناشی از زلزله ارائه داد. مسئولان در این شرایط باید با به کارگیری تجربیات زلزله بم اقدامات مناسب انجام دهند. قاطعانه می گویم که مدیریت بحران بعد از زلزله بم تاکنون هیچ تفاوتی نداشته است. با بررسی اتفاقات روزهای اخیر ایجاد ترافیک در راه ها را می توان نشانه نبود نظم و برنامه منسجم از سوی مسئولان امر دانست. برای مثال در ژاپن نیز زلزله های متعدد به وقوع می پیوندد، اما آنها با نظم توانستند از بلایای طبیعی مصون باشند. دولت می تواند با نماینده های سازمان های مردم نهاد پروتکل نوشته و اقدامات را به شکل کارشناسی شده و تحت برنامه های کوتاه و بلنده مدت پیگیری کند.